Team

DR. PETRA REGINA MOOG coördineert het LEA-project. Zij is stichtend partner en directeur van de non-profit Sophia::Akademie in Düsseldorf en leidt het gebied van Participatory Process Support en Pedagogische Architectuur.
Zij heeft in verschillende contexten gewerkt: als onderzoeker, (universitair) docent, auteur, getuige-deskundige, coach, procesbegeleider en is gecertificeerd mediator.
Zij is vooral geïnteresseerd in de ontwikkeling van potentieel en participatie in het onderwijs en in de verbinding tussen kunst, cultuur en wetenschap, in het bijzonder de STEM-vakken.

Als biologe met een doctoraat en meer dan 20 jaar expertise als wetenschapper in verschillende ecologische en biochemische laboratoria in Europa, is zij enthousiast om nieuwe wegen in te slaan en innovaties in het onderwijs op een goede weg te zetten. Grensoverschrijdende, multiprofessionele samenwerking ligt haar bijzonder na aan het hart en heeft geleid tot het initiëren en leiden van talrijke Europese innovatieprojecten.

TOM BRÜGGEMANN heeft een Bachelor in Europese Administratieve Wetenschappen en een Master in Psychologie. Hij is partner van de Sophia::Akademie en een deskundige op het gebied van kwantitatieve en kwalitatieve evaluatie.

Hij heeft zeer goede ervaring als procesontwerper en facilitator in participatieve processen, alsook in de ontwikkeling en evaluatie van psychosociale casestudies in digitale omgevingen.

Hij werkt momenteel voltijds in het kader van zijn doctoraat in een door BMBF gefinancierd onderzoeksproject over het digitale onderwijsoffensief voor het Instituut voor Schoolontwikkeling van de Universiteit van Dortmund.

KATRIN SCHWAHLEN combineert wetenschap en communicatie. De bioloog en journalist is ook voorlichter, blogger, auteur, trainer en moderator.
Sinds meer dan tien jaar leidt zij de onafhankelijke Berlijnse wetenschapswinkel basis.wissen.schafft e.V. – wij brengen kennis aan het rollen.
Ze heeft website formats ontwikkeld voor een Berlijnse aanbieder van opleidingen en modereert een podcast.
Voor de vereniging digitalcourage e.V. is zij redacteur van de kurz&mündig-brochure-reeks over digitale thema’s.
Haar werk concentreert zich op digitalisering, feminisme en onderwijs.

De SOPHIA::ACADEMY is een non-profitorganisatie in Noordrijn-Westfalen die ontwikkelingsprocessen in de onderwijssector op een duurzame en hulpbronvriendelijke manier ondersteunt door veranderingspotentieel te integreren in wat reeds bestaat en beproefd is. Sinds haar oprichting in 2008 als naamloze vennootschap zonder winstoogmerk heeft zij zich gespecialiseerd in actuele onderwijsthema’s (bv. inclusie, participatie, bemiddeling, teamontwikkeling in transdisciplinaire, multiprofessionele of interculturele omgevingen) en procesondersteuning.

Sinds 2014 is ze in heel Europa genetwerkt met het thema leerruimteontwikkeling en sinds 2015 ondersteunt ze de taalintegratie van mensen met een vluchtelingen- en migratieachtergrond (HISPI) in Düsseldorf en omstreken. Zij onderhoudt een dertigtal samenwerkingsverbanden met nationale en internationale partners.

Via haar activiteiten in de vorm van opleiding, moderatie, publicaties en deskundigenverslagen in de intersectorale en communautaire onderwijssectoren bereikt zij rechtstreeks ongeveer 3.000 personen per jaar.
In de twee afdelingen “LernRAUMentwicklung” en “HISPI” werken in totaal 8 voltijdse en deeltijdse personeelsleden en ongeveer 35 vrijwilligers samen.
Sophia::Akademie gGmbH ontvangt haar opdrachten van ministeries, gemeenten, scholen en universiteiten.

CORNELIA DINSLEDER is onderzoeksassistent aan de lerarenopleiding van de universiteit van Luzern en projectleider van LEA in Zwitserland.
Onderzoeksinteresses: participatieve schoolopbouwprocessen en toe-eigening van de ruimte, professioneel onderzoek, discursieve praktijken van samenwerking tussen leerkrachten, kwalitatief sociaal onderzoek.

 

KARIN BRÜLISAUER is docent vormgeving en technologie en vakcoördinator S1 aan de PH Luzern.
Voornaamste werkterreinen: Textiel en Technisch Ontwerp, vakdidactiek en praktische begeleiding van studenten, bijscholing en vakontwikkeling op het raakvlak tussen universiteit en school.

Haar onderzoek richt zich op de perceptie, verandering en ontwikkeling van ruimte door leerlingen en studenten.

ANDREAS HAMMON is een schoolruimte ontwikkelaar (architect, opvoeder, Master in Schoolontwikkeling).

Zijn bureau Architektur & Entwicklungsräume adviseert en begeleidt scholen, gemeenten, steden en bedrijven op het gebied van PHASE ZERO+, pedagogisch-ruimtelijke planning en productontwikkeling).

Met de transdisciplinaire en co-creatieve leer-, onderwijs- en onderzoekssetting LernRAUMlabor opent hij reallabs op het gebied van schoolruimte-ontwikkeling in samenwerking met projectscholen en universiteiten.

ULRICH KIRCHGÄSSNER is docent onderwijskunde aan het Instituut voor Primair Onderwijs van de Lerarenopleiding FHNW.

Hij leidde het PULS-project Professional Support for Learning and School Space Development van 2017 – 2020).

Voornaamste werk- en onderzoeksgebieden: Onderzoek op het gebied van onderwijs en leren, participatieve schoolontwikkelingsprocessen en toe-eigening van ruimte, processen van groepsdynamiek en zelforganisatie in groepen.

MARIUS PORTMANN is docent design en technologie, basis- en middelbaar niveau 1; redactielid van het vaktijdschrift “Werkspuren” en mede-auteur van het TTG-lespakket “Design-Studio” van het LMVZ.

Hij werkt aan het onderzoeksproject “Designprozess+”, dat zich bezighoudt met vragen over de toegevoegde waarde van interdisciplinariteit in het universitair onderwijs.

Voornaamste werkterreinen: Technisch ontwerpen als vak, vakdidactiek en praktische begeleiding van studenten, bijscholing en vakontwikkeling op het raakvlak tussen universiteit en school.

ANNETTE TETTENBORN staat aan het hoofd van het Instituut voor Onderzoek van Beroepen en Onderwijzen aan de Lerarenopleiding van de universiteit van Luzern.

Belangrijkste onderzoeksinteresses: Onderwijspsychologisch onderwijs-leeronderzoek, leerondersteuning bij het leren van wetenschap op jonge leeftijd, over leesbevordering en loopbaanontwikkeling, en perspectieven op de opbouw van het hoger onderwijs.

 

Het belang van een vroegtijdig participatief ontwerp van leeromgevingen is zeer relevant voor Zwitserse (hoge)scholen, aangezien bouwbesluiten in onderwijsinstellingen moeten voldoen aan veranderende pedagogische eisen.

De interdisciplinaire LEA-projectgroep aan de lerarenopleiding van de universiteit van Luzern implementeert de “Leeromgevingen-toepassingen” door participatieve methoden te ontwikkelen voor de ontwikkeling van leerruimten (in digitale, hybride en analoge vorm) op drie gebieden:
1. in het nieuwbouwproject van de universiteiten in Luzern “Campus Horw
2. in de lerarenopleiding middelbaar onderwijs aan de lerarenopleiding van de universiteit van Luzern, en
3. in een school met leraren en leerlingen in het kanton Luzern

In het nieuwbouwproject Campus Horw (voltooiing gepland in 2030) zal de participatie van studenten en docenten en hun dialooguitwisseling tot stand worden gebracht en voortdurend worden nagestreefd. De methodologische benaderingen van participatie worden besproken met de Nederlandse partner van het EU-project en opgesteld als bijdrage aan het proceshandboek over participatie.

In de lerarenopleiding SEK1 worden de mogelijkheden van het ontwerpen van leerruimten in het studieprogramma geïntegreerd door deelname aan lezingen en workshops. Impulsen en suggesties uit de ontwikkeling van spellen voor FASE NUL in het bouwproces door de partnerinstelling (Universiteit van Bolzano) worden overgenomen. Het vak “Textiel en Technisch Ontwerp” beproeft de interdisciplinaire samenwerking met het vak “Nieuwe Media en Informatica”: hier verschuift de architectuur naar het virtuele als het gaat om het verkennen van het potentieel van augmented reality als een nieuwe leerruimte.

In een school in het kanton Luzern wordt een leerruimtelaboratorium uitgevoerd – samen met een schoolruimte-ontwikkelaar (deel van het LEA-projectteam), de leerkrachten ter plaatse en onderzoekers in de klas. Er worden vragen ontwikkeld die relevant zijn voor het beroepenveld (ontwerpgericht onderzoek) en er worden concrete structurele veranderingen in de leeromgeving aangebracht. De resultaten worden verwerkt als bijdragen aan online bij- en nascholing (Massive Open Online Course – MOOC).

De LUZERNESCHOOL VOOR LERARENOPLEIDING ziet zichzelf als een competentie- en impulscentrum voor lerarenopleidingen. Zij biedt verschillende studieprogramma’s aan op het gebied van onderwijs, voortgezet onderwijs, onderzoek en dienstverlening.

HEIKE BABLICK is sinds 2008 als docent en onderzoeker verbonden aan het Instituut voor Experimentele Architectuur en Bouwkunde, en sinds 2013 als hoofddocent. In haar architectuuronderwijs staan de thema’s klimaatvriendelijk, zuinig gebruik van hulpbronnen en rekening houden met het lokale potentieel op de voorgrond bij het ontwerpen en construeren.

Daarnaast behoren kennisbeheer en de ontwikkeling van strategieën voor e-leren al vanaf het begin tot hun centrale taken. Vanaf 2008 voert zij een reeks eLearning-projecten uit die gefinancierd worden door de Universiteit van Innsbruck en ontwikkelt zij het platform exp.wiki van het instituut tot een gedeelde kennisbron en een multimediaal project- en onderwijsarchief.

Sindsdien fungeert het platform als een collaboratief en cumulatief kennisplatform voor onderzoek en onderwijs. Het omvat ook een uitgebreide digitale catalogus van de collectie fysieke materiaalmonsters (materiaalbibliotheek) en een mediatheek die honderden lezingen en collegevideo’s bevat.

Als hheiKE/NZwebarchitects ontwikkelt zij sinds 1999 samen met Karl-Heinz Machat media- en webprojecten, voornamelijk op het gebied van voortgezet onderwijs en universiteiten in Oostenrijk, de VS, Singapore, Groot-Brittannië, Italië en Zwitserland.

KARL-HEINZ MACHAT leerde tekenen van Wolf Vostell en studeerde geneeskunde, filosofie en architectuur in Innsbruck, Dallas en Los Angeles; tot zijn leraren behoren Peter Cook, Neil Denari en Lebbeus Woods.

Als architect en media-ontwerper houdt hij zich bezig met het gebruik en de effecten van informatietechnologieën in reële en virtuele omgevingen. Als heiKE/NZ webarchitects heeft hij samen met Heike Bablick talrijke projecten uitgevoerd in Oostenrijk, USA, Singapore, Groot-Brittannië, Italië en Zwitserland.

Tot de opdrachtgevers behoren Zaha Hadid Architects London, Swiss Re, Harvard University, Northeastern University Boston, U.S. Department of Justice, World Bank Institute, University of Innsbruck.

Daarnaast is Karl-Heinz Machat sinds 2003 docent aan het Instituut voor Design/Studio2 van de faculteit architectuur van de universiteit van Innsbruck en houdt hij zich in ontwerpstudio’s en seminars bezig met methodologieën voor ontwerpontwikkeling en mediatheorieën over architectuur.

In kunst- en publicatieprojecten houdt hij zich concreet bezig met implicaties en vragen van de esthetiek van het digitale tijdperk.

Instituut voor Experimentele Architectuur.Bouwkunde

Het Instituut voor Experimentele Architectuur van de Universiteit van Innsbruck houdt zich bezig met geavanceerde experimentele ontwerp- en bouwmethoden. Tijdens de verkenning van parametrisch ontwerpen en generatieve CAD/CAM-strategieën voor het genereren van vormen worden nieuwe ruimtelijke condities onderzocht en beoordeeld op hun architectonische kwaliteiten.

De afdeling bouwkunde houdt zich met name bezig met kwesties als constructiemogelijkheden, materialiteit en de structurele haalbaarheid van dergelijke nieuwe ruimtelijke concepten, en houdt zich in toenemende mate bezig met kwesties als sociale intelligentie, ruimtelijk bewustzijn en individuatie.

De in de loop van de tijd opgedane know-how en de resultaten van deze onderzoeksactiviteit worden sinds enige tijd doorgegeven door middel van kennisbeheerstrategieën in het onderwijs en de opleiding van studenten en academisch personeel.

Sinds het zomersemester 2020 werken het instituut en de universiteit voor lerarenopleiding Tirol PHT samen met het oog op de bouw van een experimenteel gebouw als “levend laboratorium” voor studenten basisonderwijs. Het is bedoeld om opvoeders al tijdens hun opleiding te confronteren met de esthetiek en het effect van de ruimte en hen te motiveren deze te onderzoeken.

Instituut voor Design/ sTUDIO 2

Studio 2 van het Instituut voor Design van de Faculteit Bouwkunde is gewijd aan een van de centrale gebieden van de architectuur, het onderzoek, de ontwikkeling en het ontwerp van ervaringsruimten voor mensen en de daarmee samenhangende architectonische interventies. Het onderzoek spitst zich toe op het thema “Mens en Ruimte”: de waarneming en de werking van de ruimte en haar materiële en immateriële kwaliteiten. Daarbij gaat het met name om de mediale en communicatieve betekenis van architectuur.

Filosofie, kunst, natuur- en sociale wetenschappen zijn de referentiewetenschappen van de interdisciplinaire aanpak van het departement. De paradigmaverschuiving van de digitale revolutie en het meerlagige onderzoek van de gevolgen daarvan voor het ontwerp van ruimten staan centraal in het onderzoek en het onderwijs.

TEUN VAN WIJK heeft meer dan 35 jaar ervaring als scholenbouw- en onderwijsadviseur in het combineren van leren met leeromgevingen, vaak met verrassende en vernieuwende resultaten.

Dit gebeurt altijd samen met de toekomstige gebruikers en moedigt hen aan om uit de gebruikelijke denkstructuren te breken en nieuwe wegen in te slaan. Daartoe heeft hij diverse doeltreffende methoden ontwikkeld die creativiteit, toekomstgericht denken en samenwerking stimuleren. In veel gevallen begeleidt hij zelf de ontwerpfase (FASE NUL) met als doel de aandacht op het onderwijs gericht te houden. Zijn projecten variëren van lagere scholen, middelbare scholen en universiteiten tot onderzoekscentra in Nederland, België, Duitsland en Oman.

De ICSadviseurs zijn deskundigen op het gebied van netwerken van onderwijs en architectuur. Zij komen uit het onderwijs, het veranderingsmanagement, het openbaar bestuur, de stedenbouw, de architectuur, de bouw, de bedrijfsontwikkeling, het projectbeheer en het financieel management. Zij helpen educatieve ideeën tot leven te brengen en geven advies en steun in elke fase van het bouwproces. Het resultaat: een gezonde, duurzame, flexibele, efficiënte en inspirerende leeromgeving.

Project Lern-Raum: een Duits-Nederlands samenwerkingsverband tussen de ZfsL-Düsseldorf, leraren en leerlingen, wetenschappelijke begeleiders, adviseurs voor scholenbouw en productdeskundigen. Het project is een uitnodiging aan leerkrachten om in ons project te experimenteren, ervaring op te doen, nieuwe dingen uit te proberen, vertrouwde leerruimten opnieuw in te richten en ze met een nieuwe betekenis te vullen. Het project Leerkamer bevindt zich in het Rijn-Maas Centrum van ZfsL-Düsseldorf.

BEATE WEYLAND ist Professorin für Didaktik an der Freien Universität Bozen. Sie begleitet Lehrerinnen und Lehrer dabei, Räume und Formen des Lehrens und Lernens in Schulen neu zu überdenken und dabei auch Kinder und Jugendliche einzubeziehen.
Sie forscht zum Verhältnis von Pädagogik und Architektur und Design sowie zu Fragen der didaktischen Innovation in Schulen. Sie hat mehrere Wege der gemeinsamen Gestaltung in den Prozessen des Neubaus oder der Renovierung sowie der einfachen Aneignung und des Überdenkens von Schulgebäuden beschritten und bewegt sich im italienischen und deutschsprachigen Raum zwischen Konferenzen und Tagungen zur Qualität von Bildungsräumen.
Hauptforschungsinteressen: Gemeinsame Planung, offene und sensorische Didaktik, Beziehung zwischen Didaktik, Architektur und Design, Beziehung zwischen Schule und Natur.

ALESSANDRA GALLETTI ist eine Architektin und beschäftigt sich mit inklusivem Design und Lernräumen. Sie führt Schulungen, Beratungen und gemeinsame Designaktivitäten durch.
Hauptforschungsinteressen: Shared Design, inklusive Gestaltung von Schulräumen.

 

 

TERENCE LEONE ist Lehrer und Doktorand an der Fakultät für Erziehungswissenschaften der UNIBZ.
Hauptforschungsinteressen: gemeinsame Gestaltung und Nutzung von Bildungsräumen „außerhalb des Klassenzimmers“.

 

 

Die Projektgruppe LEA – UNIBZ hat bereits Erfahrungen mit der Durchführung gemeinsamer Gestaltungsprozesse und der PHASE NULL gesammelt. Dabei wurden die Schulgemeinschaften in die Entwicklung innovativer Ideen für das „Bewohnen“ der Schule und der Kultur- und Bildungsräume einbezogen.

Die partizipative Gestaltung von Schulräumen hat das grundlegende Ziel, ein tiefes Verständnis für die Bedürfnisse aller Mitglieder der Gemeinschaft zu ermöglichen. Das ist die Grundlage für die Konstruktion von personalisierten und inklusiven Lösungen. Sie wird genutzt, damit die Schule als harmonischer Organismus funktionieren kann.

Die UNIVERSITÄT BOZEN ist ein dreisprachiges Universitätsinstitut, das sich um die Verflechtung und den kulturellen Austausch zwischen der italienischsprachigen und der deutschsprachigen Kultur kümmert und sich dem metalinguistischen Universum der englischsprachigen Welt öffnet.

Die Fakultät für Erziehungswissenschaften bietet Studiengänge für angehende Erzieherinnen und Erzieher, Lehrerinnen und Lehrer für Kindergarten und Grundschule, sowie Studiengänge für Sozialpädagogen und Kommunikationswissenschaftler an.

Die kulturelle Lebendigkeit der Fakultät wird durch die vielfältige Präsenz von Wissenschaftlern und Experten bestätigt, die sich alle der Erforschung einer aktiven, werkstattbasierten und offenen Didaktik verschrieben haben. Das Herzstück der Fakultät ist eine Lernwerkstatt, in der eine große Auswahl an Unterrichtsmaterialien aus ganz Europa gesammelt wird. Die aktiven Labore und Projekte der Fakultät zeichnen sich durch einen großzügigen Umgang mit der Natur und den Pflanzen aus. So wurden ganz aktuell zwei grüne Klassenzimmer realisiert, in denen nicht weniger als 120 Pflanzen wachsen.